Χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας

Τι είναι ο Χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας;

Ο χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας συνιστά μία μεταφορική περιγραφή της απόστασης της σχέσης μεταξύ της οργανωμένης θρησκείας και του εθνικού κράτους. Δύναται να αναφέρεται στη δημιουργία κοσμικού κράτους, με ή χωρίς επεξηγηματική αναφορά σε ό,τι αυτό ενέχει, ή στην αλλαγή της υπάρχουσας συνθήκης εμπλοκής της εκκλησίας σε θέματα κρατικής αρμοδιότητας.

Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε αυτό το ζήτημα για το οποίο το Ελεύθερο Μονοπάτι αγωνίζεται να αλλάξει.

Ιστορία της έννοιας και του όρου

Αρχαιότητα

H αρχαιότητα είναι γεμάτη με παραδείγματα ανάμειξης και συγχώνευσης Εκκλησίας και Κράτους. Κατά κανόνα ένας επιτυχημένος ηγεμόνας ή βασιλιάς αναλάμβανε διάφορους «ιερατικούς» τίτλους, εκτός από τους «κοσμικούς» τίτλους που συνήθως παρείχε μια τέτοια θέση.

Μερικά παραδείγματα αυτής της συγκεκριμένης ανάμειξης και συγχώνευσης Εκκλησίας-Κράτους είναι: η εκτέλεση του Σωκράτη, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο από το Αθηναϊκό κράτος για, μεταξύ άλλων, «την ασέβειά του προς τους θεούς», ο ισχυρισμός πολλών από τους αρχαίους Ιουδαίους βασιλείς για ηγεμονία με εντολή από τον Ουρανό, ή το Έδικτο της Θεσσαλονίκης, με το οποίο ο Χριστιανισμός που προέκυψε από τη Σύνοδο της Νίκαιας έγινε η επίσημη κρατική θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Μεταξύ των αρχαίων φιλοσοφιών, ο Επικουρισμός υποστήριζε μια αρχική εκδοχή του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους, όπως φαίνεται στα γραπτά του Λουκρήτιου και του Επίκουρου.

Μεσαιωνική Ευρώπη

Για αιώνες, οι μονάρχες βασίλευαν υπό την ιδέα της ελέω Θεού βασιλείας. Μερικές φορές αυτό άρχιζε να χρησιμοποιείται από ένα μονάρχη για να υποστηρίξει την θεωρία ότι ο βασιλιάς διοικούσε και το βασίλειο του και την Εκκλησία εντός των συνόρων του βασιλείου του, μια θεωρία γνωστή ως «καισαροπαπισμός».

Από την άλλη πλευρά ήταν το καθολικό δόγμα σύμφωνα με το οποίο ο Πάπας, ως τοποτηρητής του Χριστού επί της γης, θα πρέπει να έχει την απόλυτη εξουσία πάνω στην Εκκλησία, και έμμεσα πάνω στο κράτος. Επιπλέον, καθ' όλο τον Μεσαίωνα ο Πάπας επικαλείτο το δικαίωμα να καθαιρεί τους καθολικούς βασιλιάδες της Δυτικής Ευρώπης και προσπάθησε να το ασκήσει, μερικές φορές με επιτυχία (δείτε τη διαμάχη εξουσίας διορισμού εκκλησιαστικών αξιωματούχων παρακάτω), μερικές φορές όχι, όπως με τον Ερρίκο τον Η΄ της Αγγλίας και τον Ερρίκο τον Γ΄ της Ναβάρας.

Στη Δύση το ζήτημα του χωρισμού εκκλησίας και κράτους κατά τη διάρκεια της μεσαιωνικής περιόδου επικεντρώθηκε σε μονάρχες που κυβερνούσαν στην κοσμική σφαίρα, αλλά καταπατούσαν την εξουσία της Εκκλησίας στην πνευματική σφαίρα. Αυτή η χωρίς λύση αντιλογία στον απόλυτο έλεγχο της Εκκλησίας οδήγησε σε διαμάχες για την εξουσία και σε κρίσεις ηγεσίας, ιδίως στην Διαμάχη εξουσίας διορισμού εκκλησιαστικών αξιωματούχων, που επιλύθηκε με το Κονκορδάτο της Γουόρμς το 1122.

Με αυτό, ο αυτοκράτορας παραιτήθηκε από το δικαίωμα να ορίζει τους ιερωμένους με δακτυλίδι και ποιμαντική ράβδο, τα σύμβολα της πνευματικής δύναμής τους, και εγγυήθηκε την εκλογή τους από τους κληρικούς του καθεδρικού ναού ή μοναστηρίου και ελεύθερη χειροτονία.

Στο https://dikaiosyni.com αναφέρει χαρακτηριστικά:

Ο διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας είναι ένα αίτημα το οποίο από ότι φαίνεται μάλλον δεν οδεύει προς υλοποίηση, παρά την απαίτηση εκατομμυρίων πολιτών. Η πολιτική ηγεσία βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία με τους Εκπροσώπους της Εκκλησίας και επιθυμώντας να “πατάει” επάνω στην ευαισθησία που έχουν πολλοί Έλληνες με την πίστη τους, προκειμένου να μη χάσει την εξουσία της.
Ο διαχωρισμός της Εκκλησίας από το Κράτος δεν υπονοεί σε καμία περίπτωση πως οι θρήσκοι άνθρωποι δε θα μπορούν να εκτελούν ελεύθερα και απρόσκοπτα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας αλλά και η μακραίωνη παράδοση που συνδέει την Ορθοδοξία με τη χώρα μας είναι σεβαστή και εκτιμητή από κάθε άνθρωπο . Όμως, οφείλει να υπάρξει ένας στοιχειώδης διαχωρισμός, ώστε να μην υπάρχει παρέμβαση ενός θεσμού στα καθήκοντα κάποιου άλλου και να μην επιθυμεί να έχει γνώμη για αποφάσεις που δεν είναι των αρμοδιοτήτων της.

Αυτό που κάποιος επιζητεί ζητώντας διαχωρισμό, είναι να μην βαρύνεται ο απλός πολίτης με τη μισθοδοσία του κλήρου και να μην απαλλάσσεται η Εκκλησία από τη φορολογία, ειδικά σε μία εποχή όπως αυτή όπου η χώρα μας βιώνει μία τόσο τραγική οικονομική κατάσταση.

Κανένας άνθρωπος που δε θρησκεύεται ή δεν ακολουθεί αυστηρά μία πίστη δεν είναι αντίχριστος ή κακός άνθρωπος. Η άρνηση του θρησκεύειν δεν αφορά την εχθρότητα σε μία συγκεκριμένη πίστη αλλά βασίζεται στην έλλειψη της επιστημονικής επάρκειας στο να πιστευτούν οι πεποιθήσεις αυτές. Κανένας άνθρωπος δε χρειάζεται εκφοβισμό για να μοιράσει φιλανθρωπία, ούτε ένας άνθρωπος είναι καλός, τίμιος ή ευγενικός επειδή ασπάζεται μία συγκεκριμένη θρησκεία. Η αγάπη και η προσφορά στο συνάνθρωπο είναι εγγενή ανθρώπινα στοιχεία, ένα μωρό ακόμα και αυτό νοιώθει συμπόνια αν δει έναν άνθρωπο τραυματισμένο ή λυπημένο.

Αυτό που ζητείται στον διαχωρισμό Εκκλησίας-Κράτους είναι να σταματήσει η επιβολή της Εκκλησίας στην κοινωνία. Η Εκκλησία σαν έννοια και σαν ρόλος μέσα στην οργανωμένη θρησκεία, χαίρει του σεβασμού κάθε πιστού και μη. Όμως, δεν έχει δικαίωμα να εκβιάζει πολιτικούς ηγέτες, να σκορπά αρειμανίως το μίσος με κηρύγματα μίσους ενάντια σε κοινωνικές ομάδες ανθρώπων και να μη σέβεται θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα (το δικαίωμα στην αποτέφρωση ή το σύμφωνο συμβίωσης). Επιπλέον, δεν έχει δικαίωμα να σφυροκοπά διαρκώς τα παιδιά μυαλά και να ασκεί ατιμώρητη ρητορική μίσους σε ανθρώπους, πολιτικούς και οτιδήποτε δε συμφωνεί με εκείνους. Καμία θρησκεία, κανένας θεός έτσι και αλλιώς, δεν έχει ανάγκη κανέναν να καταραστεί, να αφορίσει και να επιτίθεται σε κανέναν; ο θεός δε χρειάζεται προστάτες.

Ο διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας θα οδηγήσει στη συνειδητοποίηση των ρόλων και των δύο θεσμών, θα θεμελιώσει το σεβασμό και την αυτογνωσία και των δύο. Ο σεβασμός στον ρόλο που διαδραματίζει ο κάθε θεσμός και ο σαφής διαχωρισμός, θα βοηθήσει στο να γίνουν πιο ξεκάθαρα και σαφή τα πράγματα για τον πραγματικό ρόλο που διαδραματίζει ο κάθε οργανωμένος θεσμός μέσα στην Πολιτεία.

Πηγές:

Θες να συμμετέχεις στο ΕΛΕΜ; Επικοινώνησε μαζί μας

Ακολουθήστε μας στο Facebook
Ακολουθήστε μας στο Twitter
Επιστροφή στην αρχική σελίδα

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου